"Vạn hữu ở đời do chư Duyên mà có, có rồi phải mất. Đức Phật, Bậc Đạo Sư của ta đã thuyết giảng những duyên Sinh và Diệt đó."
Em nhỏ bị thương đã chết, không vì các vết thương làm cho kiệt sức, mà chết vì lạnh! Gần như cả ngày tôi đã quan sát thật kỹ em ấy, em bị tróc 1 mảng da đầu, miệng hơi sưng, em vẫn còn ngọ nguậy được nhưng không thể bò nhiều ngoài việc quanh quẩn bên mẹ. Nhưng mẹ chuột nào có phân biệt được đứa nào ra đứa nào, nó cứ vô tư đè lên mấy đứa nhỏ, mà nhiều nhất là em đang bị thương vì em không bò nhiều được. Tôi cố gắng lắc lư lồng để em được lăn vào lòng mẹ và cũng để em có cơ hội ngậm ti mẹ chút nào hay chút ấy. Đến chiều, em có vẻ mạnh hơn 1 chút. Lần này tôi lại chủ quan, trong vòng khoảng 2.5 tiếng không chạy ra quan sát thì em đã cứng đơ nằm một phía, mẹ chuột và 2 em nhỏ kia nằm 1 góc. Vậy là, Duyên của tôi với em tới đây đành dứt vì sự lơ là của mẹ chuột, và vì sự chủ quan lơ đễnh của tôi. Tôi thấy mình gánh phần lớn trách nhiệm trong đó vì dù sao thì mình cũng có trí khôn của loài người, còn dù có là chuột mẹ đi chăng nữa cũng khó có thể trách 1 con vật với trí khôn hạn hẹp, và cũng lần đầu tiên làm mẹ. Cái chết của em nhỏ lại dạy cho tôi bài học về sự cẩn trọng, kiểm tra tới lui không bao giờ là thừa, cũng giống như việc kiểm tra lại Tâm mình trong từng phút, càng kiểm nhiều thì sức Chánh Niệm càng mạnh hơn chứ không bao giờ là dư. Lần này em nhỏ ấy đi thật, lòng tôi như buông xui trước những mối duyên đã đến, đã xảy ra, và đã mất đi. Liệu thần thức của em có nhớ được câu chú Lục Tự Đại Minh mà tôi trì niệm suốt cả ngày để tiếp sức cho em? Mong rằng em có một tái sinh tốt đẹp hơn và thọ mạng được lâu dài hơn.
Lúc gắp em ra ngoài, mẹ chuột quan sát kỹ lắm. Nó dường như đã nhận thấy lỗi của mình, nó không dành lại con. Nhưng đến hồi đưa em ra khỏi lồng thì nó nhìn theo và rú lên vài tiếng đau đớn. Mẹ chuột đã có em nhỏ được hơn 1 ngày, mối quan hệ mẹ con đã thiết lập trong khoảng thời gian ấy và dù là con vật đi nữa, nó cũng đã đau đớn khi đứa con "của mình" bị mất đi. Sự ái luyến, dính mắc ấy dù chỉ mới trong 1 ngày hay nếu cộng luôn cả thời gian mang thai với công sức nuôi dưỡng bào thai tầm 20 ngày đi nữa, thì hễ cái "bản ngã", cái "Tôi" còn tồn tại, hẳn nhiên là sẽ phải có cái "của Tôi" và "sầu, bi, khổ, ưu, não" sẽ luôn ẩn tàng nơi sự chấp ngã đó, đến khi đầy đủ nhân duyên thì nó xuất hiện và làm tổn thương đến cái "Tôi" một cách nhẹ nhàng hoặc vô cùng sâu sắc.
Tôi tiếp tục nuôi và theo dõi mẹ con Chuột và cũng kiểm tra thường xuyên hơn trong đêm. Qua đêm hôm sau và đêm kế tiếp nữa thì tôi phát hiện ra 1 sự thật phũ phàng. Chuột mẹ ăn và ngủ ngoan hiền vào ban ngày nhưng đêm đến nó thức 1-2 hoặc 3 tiếng để cắn phá và lồng lộn tơi bời trong lồng. Trong lúc ấy, nó đạp mấy đứa nhỏ không thương tiếc, nó như 1 kẻ điên không còn ý thức được việc nó làm nữa. Tầm khoảng 1 tiếng thì nó ngưng và lại ngủ nhưng không chủ động ôm con mà để con tự bò đi tìm nó. Như vậy, tôi mập mờ đoán ra được nguyên nhân cái chết của đứa đầu tiên. Bây giờ thì tôi đã hiểu vì sao em ấy nằm 1 góc tách hẳn với 3 mẹ con chuột, và có lẽ từ đêm hôm ấy, chuột mẹ đã bắt đầu cắn phá vào ban đêm nhưng không mạnh bạo và điên cuồng như những đêm tiếp theo.
Kể từ khi phát hiện ra sự thật đó, tôi mất ngủ theo. Tôi thường nằm nghe tiếng 2 đứa nhỏ kêu éc éc trong đêm (thi thoảng chứ không liên tục), rồi canh đến khi chuột mẹ ngủ thì chạy ra hất 2 đứa nhỏ vào gần mẹ. Cảnh trạng lúc nào cũng là các em nhỏ xụi lơ nằm 1 góc. Nhưng cứ đến sáng ra là mọi chuyện lại như thường, 2 em vẫn lanh lợi, vẫn ấm áp nằm trong lòng mẹ nên tôi cảm thấy cũng an ủi. Tôi thầm nghĩ, con cái sinh ra không lựa chọn được cha mẹ của chúng nên âu cũng là do Nghiệp lực đưa đẩy và chuột mẹ chắc sẽ không nỡ đạp chết con mình. Nhưng đến đêm thứ 5 thì trong tôi lại khởi lên cảm giác bất an khi nghe 2 đứa nhỏ kêu. Tôi định bụng sáng ra sẽ dứt khoát đem thả mẹ con chuột vì sợ 2 đứa nhỏ bị đạp chết. Thế rồi, sáng ra trời mưa và nhìn vào lồng thì tôi lại thấy khung cảnh yên bình của 3 mẹ con quấn vào nhau ngủ ngon lành. Tôi nhìn kỹ 2 đứa thì thấy lỗ tai đã sắp mở, con mắt đen đã hiện rõ và phần mõm của 2 em cũng to dày hơn. Thế là tôi vui trở lại, tôi lại nghĩ chắc là do mình lo xa quá chứ đúng là 2 đứa nhỏ không sao thật! Rồi nhìn trời mưa, tôi cũng sợ hành động vứt bỏ của mình lại khiến cho 2 em chết sớm vì mẹ chuột vô trách nhiệm sẽ bỏ đi ngay hoặc chết trong lúc mẹ chuột đi kím thức ăn. Vậy nên, tôi thay đổi ý định và lần này nói thầm với mình rằng sẽ nuôi các em đến lúc chạy nhảy rồi mới thả luôn cả 3 mẹ con, tự nhủ sẽ không suy nghĩ linh tinh thối chí nữa.
6h chiều cùng ngày, trời sập tối. Tôi kiểm tra và mọi chuyện vẫn an lành. Đêm tạnh mưa, tôi cũng không nghe thấy tiếng các em kêu nên nghĩ có lẽ mẹ chuột bữa nay đã có tiến bộ, chắc bệnh "hậu sản" của nó đã thuyên giảm và có lẽ quyết định giữ tụi nó lại của mình lúc sáng là đúng đắn. 9h30 tối, tôi kiểm tra trước khi đi ngủ thì...ôi trời ơi...cả 2 đứa đều đã chết...1 xác đã khô và cứng dần, một xác thì mềm nhũn...Tôi đã sai, đã sai hoàn toàn trong mọi cách nghe, nhìn và suy tư. Sự thật vẫn là "vạn hữu do Duyên" chứ không hề do sự quyết định của Tôi. Gì là tốt, gì là xấu??? Không gì cả, và nó luôn xảy ra theo chiều hướng Duyên Nghiệp của riêng nó. Tôi chỉ là 1 Duyên trợ trong hàng tỷ Duyên giúp duy trì sự sống cho những đứa nhỏ, có thể là kéo dài hơn 1 chút, cũng có thể là đẩy nhanh hơn 1 chút do quyết định của Tôi, nhưng mọi chuyện chắc chắn phải diễn ra theo mối tương liên của Luật Nhân Quả và vận hành theo đó...Tôi chợt nghĩ, chết chưa phải là hết đối với chúng sanh không biết Pháp, vì vậy kết thúc kiếp này là sự khởi đầu một kiếp khác. Hy vọng rằng, nhờ gieo duyên với những câu Minh Chú mà dòng tâm thức của các em được chuyển sang một kiếp mới an lành hơn, dễ chịu hơn là bị tra tấn, dày xéo hàng đêm...
Có lẽ đại đa số mọi người sẽ nghĩ rằng đây là một kết thúc bi thảm vì cả 3 đứa nhỏ đều chết - 1 đứa 1 ngày tuổi và 2 đứa 6 ngày tuổi, cả 3 chưa kịp mở mắt nhìn đời. Nhưng nhờ quy luật Nhân Quả tương tục 3 thời (Quá khứ - Hiện tại - Vị lai) cá nhân tôi lại cho rằng đây là một kết thúc mở có hậu. Kết thúc mở vì tương lai không thể đoán định bằng trí phán xét của một con người bình phàm. Kết thúc có hậu vì nó đem lại sự giải thoát cho tất cả nhân vật liên quan, kể cả tôi: 3 em nhỏ được Giải Thoát khỏi 1 kiếp ngắn ngủi như là sự trả nợ Duyên Nghiệp Xấu với mẹ Chuột, mẹ Chuột sẽ được thoát khỏi lồng vào ngày mai, và tôi được giải thoát hoàn toàn khỏi những mối âu lo bận tâm để quay trở lại với việc tu tập của mình.
Em nhỏ bị thương đã chết, không vì các vết thương làm cho kiệt sức, mà chết vì lạnh! Gần như cả ngày tôi đã quan sát thật kỹ em ấy, em bị tróc 1 mảng da đầu, miệng hơi sưng, em vẫn còn ngọ nguậy được nhưng không thể bò nhiều ngoài việc quanh quẩn bên mẹ. Nhưng mẹ chuột nào có phân biệt được đứa nào ra đứa nào, nó cứ vô tư đè lên mấy đứa nhỏ, mà nhiều nhất là em đang bị thương vì em không bò nhiều được. Tôi cố gắng lắc lư lồng để em được lăn vào lòng mẹ và cũng để em có cơ hội ngậm ti mẹ chút nào hay chút ấy. Đến chiều, em có vẻ mạnh hơn 1 chút. Lần này tôi lại chủ quan, trong vòng khoảng 2.5 tiếng không chạy ra quan sát thì em đã cứng đơ nằm một phía, mẹ chuột và 2 em nhỏ kia nằm 1 góc. Vậy là, Duyên của tôi với em tới đây đành dứt vì sự lơ là của mẹ chuột, và vì sự chủ quan lơ đễnh của tôi. Tôi thấy mình gánh phần lớn trách nhiệm trong đó vì dù sao thì mình cũng có trí khôn của loài người, còn dù có là chuột mẹ đi chăng nữa cũng khó có thể trách 1 con vật với trí khôn hạn hẹp, và cũng lần đầu tiên làm mẹ. Cái chết của em nhỏ lại dạy cho tôi bài học về sự cẩn trọng, kiểm tra tới lui không bao giờ là thừa, cũng giống như việc kiểm tra lại Tâm mình trong từng phút, càng kiểm nhiều thì sức Chánh Niệm càng mạnh hơn chứ không bao giờ là dư. Lần này em nhỏ ấy đi thật, lòng tôi như buông xui trước những mối duyên đã đến, đã xảy ra, và đã mất đi. Liệu thần thức của em có nhớ được câu chú Lục Tự Đại Minh mà tôi trì niệm suốt cả ngày để tiếp sức cho em? Mong rằng em có một tái sinh tốt đẹp hơn và thọ mạng được lâu dài hơn.
Lúc gắp em ra ngoài, mẹ chuột quan sát kỹ lắm. Nó dường như đã nhận thấy lỗi của mình, nó không dành lại con. Nhưng đến hồi đưa em ra khỏi lồng thì nó nhìn theo và rú lên vài tiếng đau đớn. Mẹ chuột đã có em nhỏ được hơn 1 ngày, mối quan hệ mẹ con đã thiết lập trong khoảng thời gian ấy và dù là con vật đi nữa, nó cũng đã đau đớn khi đứa con "của mình" bị mất đi. Sự ái luyến, dính mắc ấy dù chỉ mới trong 1 ngày hay nếu cộng luôn cả thời gian mang thai với công sức nuôi dưỡng bào thai tầm 20 ngày đi nữa, thì hễ cái "bản ngã", cái "Tôi" còn tồn tại, hẳn nhiên là sẽ phải có cái "của Tôi" và "sầu, bi, khổ, ưu, não" sẽ luôn ẩn tàng nơi sự chấp ngã đó, đến khi đầy đủ nhân duyên thì nó xuất hiện và làm tổn thương đến cái "Tôi" một cách nhẹ nhàng hoặc vô cùng sâu sắc.
Tôi tiếp tục nuôi và theo dõi mẹ con Chuột và cũng kiểm tra thường xuyên hơn trong đêm. Qua đêm hôm sau và đêm kế tiếp nữa thì tôi phát hiện ra 1 sự thật phũ phàng. Chuột mẹ ăn và ngủ ngoan hiền vào ban ngày nhưng đêm đến nó thức 1-2 hoặc 3 tiếng để cắn phá và lồng lộn tơi bời trong lồng. Trong lúc ấy, nó đạp mấy đứa nhỏ không thương tiếc, nó như 1 kẻ điên không còn ý thức được việc nó làm nữa. Tầm khoảng 1 tiếng thì nó ngưng và lại ngủ nhưng không chủ động ôm con mà để con tự bò đi tìm nó. Như vậy, tôi mập mờ đoán ra được nguyên nhân cái chết của đứa đầu tiên. Bây giờ thì tôi đã hiểu vì sao em ấy nằm 1 góc tách hẳn với 3 mẹ con chuột, và có lẽ từ đêm hôm ấy, chuột mẹ đã bắt đầu cắn phá vào ban đêm nhưng không mạnh bạo và điên cuồng như những đêm tiếp theo.
Kể từ khi phát hiện ra sự thật đó, tôi mất ngủ theo. Tôi thường nằm nghe tiếng 2 đứa nhỏ kêu éc éc trong đêm (thi thoảng chứ không liên tục), rồi canh đến khi chuột mẹ ngủ thì chạy ra hất 2 đứa nhỏ vào gần mẹ. Cảnh trạng lúc nào cũng là các em nhỏ xụi lơ nằm 1 góc. Nhưng cứ đến sáng ra là mọi chuyện lại như thường, 2 em vẫn lanh lợi, vẫn ấm áp nằm trong lòng mẹ nên tôi cảm thấy cũng an ủi. Tôi thầm nghĩ, con cái sinh ra không lựa chọn được cha mẹ của chúng nên âu cũng là do Nghiệp lực đưa đẩy và chuột mẹ chắc sẽ không nỡ đạp chết con mình. Nhưng đến đêm thứ 5 thì trong tôi lại khởi lên cảm giác bất an khi nghe 2 đứa nhỏ kêu. Tôi định bụng sáng ra sẽ dứt khoát đem thả mẹ con chuột vì sợ 2 đứa nhỏ bị đạp chết. Thế rồi, sáng ra trời mưa và nhìn vào lồng thì tôi lại thấy khung cảnh yên bình của 3 mẹ con quấn vào nhau ngủ ngon lành. Tôi nhìn kỹ 2 đứa thì thấy lỗ tai đã sắp mở, con mắt đen đã hiện rõ và phần mõm của 2 em cũng to dày hơn. Thế là tôi vui trở lại, tôi lại nghĩ chắc là do mình lo xa quá chứ đúng là 2 đứa nhỏ không sao thật! Rồi nhìn trời mưa, tôi cũng sợ hành động vứt bỏ của mình lại khiến cho 2 em chết sớm vì mẹ chuột vô trách nhiệm sẽ bỏ đi ngay hoặc chết trong lúc mẹ chuột đi kím thức ăn. Vậy nên, tôi thay đổi ý định và lần này nói thầm với mình rằng sẽ nuôi các em đến lúc chạy nhảy rồi mới thả luôn cả 3 mẹ con, tự nhủ sẽ không suy nghĩ linh tinh thối chí nữa.
6h chiều cùng ngày, trời sập tối. Tôi kiểm tra và mọi chuyện vẫn an lành. Đêm tạnh mưa, tôi cũng không nghe thấy tiếng các em kêu nên nghĩ có lẽ mẹ chuột bữa nay đã có tiến bộ, chắc bệnh "hậu sản" của nó đã thuyên giảm và có lẽ quyết định giữ tụi nó lại của mình lúc sáng là đúng đắn. 9h30 tối, tôi kiểm tra trước khi đi ngủ thì...ôi trời ơi...cả 2 đứa đều đã chết...1 xác đã khô và cứng dần, một xác thì mềm nhũn...Tôi đã sai, đã sai hoàn toàn trong mọi cách nghe, nhìn và suy tư. Sự thật vẫn là "vạn hữu do Duyên" chứ không hề do sự quyết định của Tôi. Gì là tốt, gì là xấu??? Không gì cả, và nó luôn xảy ra theo chiều hướng Duyên Nghiệp của riêng nó. Tôi chỉ là 1 Duyên trợ trong hàng tỷ Duyên giúp duy trì sự sống cho những đứa nhỏ, có thể là kéo dài hơn 1 chút, cũng có thể là đẩy nhanh hơn 1 chút do quyết định của Tôi, nhưng mọi chuyện chắc chắn phải diễn ra theo mối tương liên của Luật Nhân Quả và vận hành theo đó...Tôi chợt nghĩ, chết chưa phải là hết đối với chúng sanh không biết Pháp, vì vậy kết thúc kiếp này là sự khởi đầu một kiếp khác. Hy vọng rằng, nhờ gieo duyên với những câu Minh Chú mà dòng tâm thức của các em được chuyển sang một kiếp mới an lành hơn, dễ chịu hơn là bị tra tấn, dày xéo hàng đêm...
Có lẽ đại đa số mọi người sẽ nghĩ rằng đây là một kết thúc bi thảm vì cả 3 đứa nhỏ đều chết - 1 đứa 1 ngày tuổi và 2 đứa 6 ngày tuổi, cả 3 chưa kịp mở mắt nhìn đời. Nhưng nhờ quy luật Nhân Quả tương tục 3 thời (Quá khứ - Hiện tại - Vị lai) cá nhân tôi lại cho rằng đây là một kết thúc mở có hậu. Kết thúc mở vì tương lai không thể đoán định bằng trí phán xét của một con người bình phàm. Kết thúc có hậu vì nó đem lại sự giải thoát cho tất cả nhân vật liên quan, kể cả tôi: 3 em nhỏ được Giải Thoát khỏi 1 kiếp ngắn ngủi như là sự trả nợ Duyên Nghiệp Xấu với mẹ Chuột, mẹ Chuột sẽ được thoát khỏi lồng vào ngày mai, và tôi được giải thoát hoàn toàn khỏi những mối âu lo bận tâm để quay trở lại với việc tu tập của mình.
"Được làm người có dễ đâu?
Được làm người khó sống lâu trên đời!
Được nghe Chánh Pháp tuyệt vời,
Được vui gặp Phật ra đời, khó thay!"
HL 17/11/21
