Kiến Dữ Bất Kiến (见与不见)

🌸 Bản dịch Việt ngôn tình

(Dịch giả nào mình không rõ)

 

Gặp hay không gặp

Nàng gặp, hay không gặp ta
Ta vẫn ở đây
Không mừng, không lụy

Nàng nhớ, hay không nhớ ta
Tình vẫn ở đây
Không còn, không mất

Nàng yêu, hay không yêu ta
Yêu vẫn ở đây
Không thêm, không bớt

Nàng theo, hay không theo ta
Tay ta vẫn nơi nàng
Không lơi, không siết

Hãy ngả vào lòng ta
Hoặc là
Dành cho ta một chỗ trong trái tim nàng
Bình lặng yêu nhau
Âm thầm thương tưởng.


~ Trát Tây Lạp Mẫu Đa Đa

Mình biết bài thơ này từ những năm 2010 và hồi đó cũng chỉ dừng ở mức độ mơ mộng trước bản dịch ngôn tình phổ biến nhất như mình cop ở trên. Hôm rồi chợt nghĩ tới, search lại thì mới biết rõ duyên sự sáng tác của bài thơ, như là một định mệnh cho những mối duyên sâu dày về Đạo của mình, là sự nối kết với Phật Giáo Tây Tạng, là lòng sùng mộ với Đức Liên Hoa Sinh, là một thứ tình yêu thiêng liêng không thể diễn tả…

Tác giả của bài thơ là Trát Tây Lạp Mẫu Đa Đa (tên thật là Đàm Tiểu Tĩnh, sinh năm 1978, người Quảng Đông). Cô đăng bài thơ trên blog cá nhân lần đầu tiên vào tháng 05/2007 với tựa đề “Ban Trát Cổ Lỗ Bạch Mã Đích Trầm Mặc", thuộc tập thơ Nghi Thị Phong Nguyệt. Qua những lần chia sẻ, đăng tải và xuất bản mà không hỏi xin quyền tác giả, bài thơ có lúc đã bị lầm tưởng là của Thương Ương Gia Thố (Đức Dalai Lama đời thứ 6), còn tựa đề thì được đổi thành “Kiến Dữ Bất Kiến”.

Đến tháng 3/2011, Đàm Tiểu Tĩnh đã lên tiếng khởi kiện Nhà Xuất Bản Châu Hải xâm phạm bản quyền khi chưa hỏi sự đồng ý của cô mà đã xuất bản tập thơ “Một ngày đó, một tháng đó, một năm đó”, trong đó có bài “Ban Trát Cổ Lỗ Bạch Mã Đích Trầm Mặc”. Đến đây, mọi sự mới được sáng tỏ.

Tiểu Tĩnh cho hay, ý tưởng để cô viết nên bài thơ là từ câu nói của Đức Liên Hoa Sinh, là một lời hứa của Ngài dành cho chư hành giả thuần thành rằng “Dù cho ta không ở cõi giới này, dù không thấy được ta, nhưng khi bất cứ người nào nhớ nghĩ đến ta, ta sẽ đích thân hiện đến che chở họ bằng lòng đại bi…” Những lời này có thể được tìm thấy trong các bản văn Mật Tạng được chôn dấu của Đức Liên Hoa Sinh, tuy có nhiều Mật Tạng và được nhiều vị Đạo Sư khác nhau phát lộ nhưng nội dung cơ bản về lời hứa của Đức Padmasambhava thì một mực nhất quán.

Lại nói về tựa đề “Ban Trát Cổ Lỗ Bạch Mã Đích Trầm Mặc”, trong đó: Ban Trát = Vajra , Cổ Lỗ = Guru, Bạch Mã = Padme. Từ đó, mình dịch nguyên tựa bài là "Niềm Tịch Lặng Của Liên Hoa Kim Cương Đạo Sư". Vậy mới thấy, ngôn ngữ có thể giúp cho người ta hiểu được nhau, nhưng mặt khác, chính ngôn ngữ là thứ đẩy con người ta ra xa nhau và khiến cho chân lý chìm sâu xuống bờ vực thẳm. Mình đã từng khuynh đảo về một kiểu tình yêu như được gợi mở trong bản dịch ngôn tình biết chừng nào, còn giờ đây, mình như vỡ lẽ ra cái cốt lõi tận cùng thanh khiết của Tình Yêu. Đọc được bản dịch nào, cảm theo hình thức nào và hiểu thấu được bao nhiêu phần - rõ ràng đều nằm gọn trong một chữ Duyên. Chỉ một chữ Duyên thôi đã mở ra vô lượng cõi Tâm thức và kiến lập nên toàn bộ Pháp Giới huyền nhiệm. Thật vi diệu lắm thay!

Sau khi tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác bài thơ, mình xin mạn phép dịch lại bản tiếng Việt, cho mình và cho những vị hữu duyên!!

Om Ah Hung Vajra Guru Padma Siddhi Hung __()__

(HL 11/1/22, nhằm mùng 9 Tạng lịch, ngày đẹp, sau đó sẽ là mùng Mười linh Thánh)

🌸Niềm Tịch Lặng của Liên Hoa Kim Cương Đạo Sư🌸

Con thấy hay không thấy ta,
Ta vẫn ở đây,
Không buồn, không vui.

Con nhớ hay không nhớ ta,
Tình thương vẫn vậy,
Không dời, không chuyển.

Con yêu hay không yêu ta,
Ái từ vẫn nguyên,
Không thêm, không giảm.

Con theo hay không theo ta,
Ta vẫn nắm trọn tay con,
Không lơi, không siết.

Hãy náu vào vòng tay ta,
Hoặc để ta trú trong trái tim con.
Trầm lặng yêu thương,
Tịch mặc hoan hỷ.


~ Trát Tây Lạp Mẫu Đa Đa

(Lạc Hải Âm chuyển thơ)


🌸 Tham khảo bản gốc tiếng Hán:

见与不见

你见 或者不见我
我就在那里
不悲不喜
你念 或者不念我
情就在那里
不来不去
你爱或者不爱我
爱就在那里
不增不减
你跟 或者不跟我
我的手在你手里
不舍不弃
来我怀里
或 让
我住进你的心里
默然相爱
寂静喜欢

🌸 Phiên âm tiếng Hán:

Kiến dữ bất kiến

Nhĩ kiến hoặc giả bất kiến ngã
Ngã tựu tại na lí
Bất bi bất hỷ

Nhĩ niệm, hoặc giả bất niệm ngã
Tình tựu tại na lý
Bất lai bất khứ

Nhĩ ái, hoặc giả bất ái ngã
Ái tựu tại na lý
Bất tăng bất giảm

Nhĩ cân, hoặc giả bất cân ngã
Ngã đích thủ tựu tại nhĩ thủ lý
Bất xả bất khí

Lai ngã đích phó lý
Hoặc giả
Nhượng ngã tại tiến nhĩ đích tâm lý
Mặc nhiên tương ái
Tịch tĩnh hoan hỷ


🌸 Tham khảo bản dịch Tiếng Anh:
(Dịch giả mình không rõ)

See or not

You see me, or not see me
I am there
Not sad, not happy.

You miss me, or not miss me
The feeling is there
Not coming, not going.

You love me, or not love me
The love is there
Not more, not less.

You follow me, or not follow me
My hands are in yours
Not giving up, not abandoning.

Come into my arms
Or
Let me live in your heart
In silence, in love
In stillness, in joy.

Trạng Thái Không Cần Dụng Công (*)

 

Khi không còn dính mắc vào các đối tượng phân biệt, con không còn phải dụng công đối với Tri Kiến của thực tại.

 

Khi không còn dính mắc vào trạng thái hôn trầm, trạo cử, sao lãng thiếu tập trung, thì việc hành Thiền chẳng còn phải dụng công.

 

Khi sự bám chấp vào những vấn đề thế gian tan biến, thì những hành xử tức thời là không cần dụng công.

 

Khi Tâm đã gột sạch khỏi những ô nhiễm, thì sự kinh nghiệm của Tâm là không cần dụng công.

 

Khi Tâm đã lìa khỏi các thứ phiền não, nó dễ dàng an trú vào tầng ý thức thanh tịnh của Pháp Thân (Tâm nguyên sơ vô phân biệt) mà chẳng cần phải dụng công.

 

Khi từ bỏ được tình cảm thiên vị, lòng bi mẫn sinh khởi mà chẳng cần dụng công.

 

Khi từ bỏ khuynh hướng bám chấp trong Tâm, hạnh bố thí chẳng còn phải dụng công.

 

Khi nhận ra tất cả những sự theo đuổi thuộc thế gian đều là hư huyễn, niềm trân trọng cuộc sống khởi sinh chẳng cần dụng công.

 

Khi hành động của con thoát khỏi ngã mạn và kiêu ngạo, mọi công việc hàng ngày con đảm trách chẳng còn phải dụng công.

 

Khi không còn sống dựa theo những mối bận tâm thế tục, sự lựa chọn sinh kế của con chẳng cần phải dụng công.

Khi không còn dự vào sự ganh đua giữa các cá nhân, mối quan hệ của con với người khác được thiết lập chẳng cần dụng công.

Khi không còn can dự vào những hành xử non nớt hướng về bản ngã, con sống trong trạng thái chẳng cần dụng công.

Khi phụng sự một vị Đạo Sư Cao Quý là hiện thân của lòng bi mẫn và trí tuệ, sự hiện diện của con chẳng cần phải dụng công.

Khi con nhận biết rằng bản tính Giác Ngộ hiện hữu nơi tất cả chúng sinh, con chẳng còn phải dụng công trong việc trưởng dưỡng tình cảm thân thiết với họ.

Khi đã thành công trong việc từ bỏ sự bám chấp, bất cứ điều gì con làm đều ở trong trạng thái chẳng cần dụng công.

Khi sự thật tương đối (Tục Đế) và sự thật tối hậu (Chân Đế) trở thành một, con chẳng cần phải dụng công để nhận biết được hạnh phúc thanh tịnh.

Khi con nhận ra mọi hình ảnh [được trông thấy] và âm thanh [được nghe thấy] đều là hư huyễn, Khổ Đau trong con tan biến mà chẳng cần phải dụng công.

Khi nhận ra được bản tánh chân thật, con chẳng cần dụng công để né tránh bạo lực và những xung đột.

Khi nhận biết được rằng những suy nghĩ chỉ là hiện tượng của Tâm, con có thể sử dụng bất kỳ đối tượng nào để hành Thiền mà chẳng cần phải dụng công.

~ Đạo Sư Liên Hoa Sinh

(*) Trạng thái dễ dàng tự nhiên sinh khởi mà không cần hoặc chỉ với rất ít sự nỗ lực.

 

THE STATE OF EFFORTLESS

When there is no attachment to duality, the view of reality is effortless.

When there is no attachment to lethargy, restlessness and mindless diversion, meditation is effortless.

When attachment to mundane concerns is dissolved, spontaneous action is effortless.

When the mind is cleansed of its mental defilement, experience is effortless.

When the mind is separated from affliction, it is effortless to reside in the pure consciousness of dharmakaya (the non-dualistic primordial mind).

When affection for partiality is removed, compassion is effortless.

When propensity to clinging is eliminated from the mind, generosity is effortless.

When recognising all worldly pursuits to be illusory, appreciation of life is effortless.

When your action is free of conceit and arrogance, your daily undertaking is effortless.

When you do not live in accordance to mundane concerns, choice of livelihood is effortless.

When you no longer engage in inter-personal rivalry, relationship with others is effortless.

When you no longer engage in immature, egocentric conduct, the state of your being is effortless.

When in attendance of a Noble Guru who is the embodiment of compassion and wisdom, one’s state of being is effortless.

When you recognise the essence of enlightenment is present in all sentient beings, it is effortless to develop familial affection towards them.

When you have succeeded in abandoning attachment, whatever you do becomes effortless.

When relative truth and ultimate truth become one, it is effortless to realise pure happiness.

When recognising visions and sounds to be illusory, it is effortless to dissolve suffering.

When realising your true nature, it is effortless to avoid exertion and conflicts.

When recognising thoughts as phenomena of the mind, it is effortless to use any object for meditation.

~ Padmasambhava

Tu Tập Nội Bồ Đề Tâm

B.TU TẬP NỘI BỒ ĐỀ TÂM (BỒ ĐỀ TÂM BÊN TRONG)

 

Công Chúa Tsogyal hỏi Đạo Sư: Hành giả nên luyện tập thế nào khi phát khởi Bồ Đề Tâm theo con đường bên trong?

Đạo Sư đáp: Theo đó, có mười hai điểm tu tập.

1. CỐT TỦY

Cốt tủy là sự khởi phát ý định giúp đỡ những chúng sinh không nhận biết được rằng: Bản tánh bẩm sinh, thực nghĩa (Chân Lý Tối Hậu), là không do tạo tác.

2. ĐỊNH NGHĨA

Không phụ thuộc vào những hành động “bên ngoài” của Thân hay Khẩu, nó được gọi là “nội” Bồ Đề Tâm vì chỉ được triển khai riêng bởi Tâm con.

3. SỰ PHÂN CHIA

Được phân thành hai: Nguyện (Ước) và Hành (Dụng).

Nguyện Ước là ước muốn những chúng sanh nào chưa giác ngộ được bản tánh này có thể nhận ra nó. Chỉ ngồi yên và lẩm nhẩm điều này thì chưa đủ; Con phải nỗ lực trong mọi điều kiện để giúp cho tất cả chúng sanh nhận ra nó.

Tsogyal, chừng nào con chưa (tự) giải thoát khỏi sự bám chấp nhị nguyên thì việc Hành Dụng sẽ còn khá khó khăn.

4. NHỮNG TỐ CHẤT CỦA HÀNH GIẢ

Bao hàm những phần giảng giải trước, đặc điểm của hành giả dấn thân vào con đường tu tập này là chỉ dùng những khái niệm tạo tác ở mức độ tối thiểu.

Tsogyal, hãy để cho Tâm con nghỉ ngơi!

5. ĐỐI TƯỢNG ĐỂ THỌ NHẬN

Con cần lãnh thọ từ một Đạo Sư đã chứng ngộ bản tánh của Hai Vô Ngã (Nhân Vô Ngã và Pháp Vô Ngã) thông qua sự tu tập Ba Trí (Văn, Tư, Tu), và nhờ đó đã thoát khỏi Tám Mối Bận Tâm Thế Gian.

Tsogyal, một Đạo Sư là thiết yếu để con bước vào cánh cổng của giáo lý Đại Thừa.

6. NGHI LỄ THỌ NHẬN

Hãy tự giải thoát mình khỏi Ba Lớp Ý Niệm (ba phạm vi: đối tượng, chủ thể, hành vi), từ bỏ sự bận tâm đến tất cả các hoạt động thế gian, và như thế, con hãy thỉnh cầu để nhận lấy những hướng dẫn khẩu truyền chân thật.

7. NHỮNG LỢI ÍCH CỦA VIỆC TU TẬP

Con sẽ nâng tầm vượt xa trên Tiểu Thừa và những con đường sai lạc. Từ đó, việc thực hành sẽ phát huy hiệu lực giúp con từ bỏ mọi tư duy ích kỷ và chấp thủ nhị nguyên, để rồi con sẽ chứng ngộ bản tánh Vô Ngã.

8. NGUYÊN DO TU TẬP

Nguyên do cần tu tập phát khởi Bồ Đề Tâm theo cách thức từ bên trong là đưa tất cả chúng sanh vào con đường chân thật, đó là bản tánh của Hai Vô Ngã (Nhân Vô Ngã và Pháp Vô Ngã).

9. NHỮNG LỖI LẦM KHI KHÔNG TU TẬP

Khuyết điểm khi không tu tập là con sẽ đi lạc khỏi bản tánh Vô Ngã.

Những người bình phàm với Tâm thức chưa có sự chuyển đổi nhờ (cơ sở lý luận của) một trường phái triết học Phật Giáo nào đó, và với đối tượng không liên quan đến Phật Giáo-là những người đã thâm nhập vào một trường phái triết học sai lạc, thì "bản ngã" của họ được xem như là "một con người" kiểm soát và kinh nghiệm Ngũ Uẩn, Mười Hai Xứ, Mười Tám Giới. Hơn nữa, khi cho rằng "bản ngã" này là trường cửu, là vững chắc, họ chấp chặt vào nó, từ đó tạo lập khái niệm "bạn" và "thù", "ta" và "người khác".

Tsogyal, con phải nhổ lên cây cọc của sự chấp thủ.

Mối nguy hiểm của việc khái niệm hóa một "cái Tôi cá nhân" là khi hiểu lầm có một bản ngã và một cái-Tôi-có-thực, thì những đối tượng sẽ xuất hiện như là “thứ gì khác” [biệt lập với cái-Tôi-cá-nhân]. Vì dính mắc vào tư tưởng phân biệt như vậy, con sẽ xem những gì lợi ích cho “cái Tôi” là Bạn, và những gì gây tổn hại cho “cái Tôi” là Thù. Từ đó, những kinh nghiệm của ái luyến và ghét bỏ sẽ khiến con phạm vào nhiều loại hành vi bất thiện. Do những hành động này, con sẽ lang thang trong ba cõi thấp và khắp chốn Luân Hồi.

Tsogyal, nếu không trục xuất Tâm thức độc hại này, con sẽ không tìm được hạnh phúc.

Đối tượng hành giả nào bác bỏ [sự thực có] của "bản ngã"? Nói chung, nó bị bác bỏ bởi tất cả Phật tử. Nói riêng, chư Thanh Văn Giác đặc biệt phá trừ chấp ngã. Dĩ nhiên, những hành giả đã nhập môn Đại Thừa cũng phá bỏ sự chấp thủ vào một cái-Tôi-cá-thể. 

Có lời tuyên bố cho rằng chư Thanh Văn Giác thì chứng ngộ một phần bản chất của hiện tượng và chư vị Độc Giác cũng không chứng ngộ điều đó hoàn toàn. Nghĩa là hàng Thanh Văn khẳng định nhầm lẫn về sự hiện hữu của các yếu tố vật chất (tức chấp thủ Sắc Pháp thực hữu) thay vì cần phải liễu tri rằng bản tánh của mọi hiện tượng (kể cả vật chất và tinh thần - cả Sắc Pháp và Danh Pháp) thảy đều Vô Ngã, còn chư Độc Giác Phật thì lại dính mắc vào sự an trú trong trạng thái tinh túy rỗng lặng của Tâm thay vì thấu suốt thực nghĩa (để lìa bỏ cả trạng thái đó).

Tsogyal, chừng nào con chưa thoát khỏi những tín điều thuộc những trường phái triết học thấp,  con sẽ không lãnh hội được thực nghĩa (Chân Lý Tối Hậu).

Sự nguy hiểm của việc tạo lập nên khái niệm bản thể của hiện tượng là: một khi con đã quyết đoán và chấp chặt vào điều này, con sẽ tạo ra những phiền não. Chính chúng là Nhân dẫn con lang thang trong luân hồi. Cho dù nỗ lực trong bao nhiêu kỳ kiếp [nhưng nếu không ý thức được điều này] thì mọi cố gắng [giải thoát] của con là vô nghĩa. 

Đối tượng hành giả nào bác bỏ bản thể của hiện tượng? Nói chung, tất cả hành giả Đại Thừa đều bác bỏ nó. Nói riêng, sẽ là một tín hiệu xấu nếu như chúng ta đã bước vào cánh cổng Chân Ngôn Bí Mật mà còn chấp thủ thiên kiến, theo đó, những hành giả thuộc Trung Đạo cũng bác bỏ nó.

10. NHỮNG ĐIỂM CẦN TUÂN THỦ.

Con nên tu tập trong nghĩa lý Vô Ngã, điều này có hai loại: Nguyện (Ước) và Hành (Dụng).

Ba điểm trọng yếu của Nguyện (Ước) phải được dõi sát như sau.

1. Không ngừng thiết lập Nguyện (Ước) với suy nghĩ: Mong rằng tất cả chúng sanh luôn nhận ra lý tánh Vô Ngã.

2. Tu tập ngày ba thời, đêm ba thời trong sự tùy hỷ với người khác là những hành giả đang thiền định về ý nghĩa của Vô Ngã.

3. Luôn tự rèn luyện mình một cách tinh cần [trong nỗ lực] không để bản thân lạc khỏi ý nghĩa của Vô Ngã.

Thứ hai, Hành (Dụng) cần phải dõi sát trong hai khía cạnh thuộc bên trong và bên ngoài.

💎 Bốn sự tu tập bên ngoài là:

1. Không lìa xa Đạo Sư hay người bạn tâm linh đã giảng dạy con ý nghĩa của Vô Ngã cho đến khi con chứng ngộ nó.

2. Buông bỏ thiên kiến liên quan đến nơi chốn cư trú, đất nước hay vùng miền, địa vị chức tước, thù và bạn.

3. Học hỏi, suy tư và thiền định về giáo lý minh giải (giải thích và chứng minh) về Vô Ngã và Không tánh.

4. Không chấp vào tự ngã [và nghĩ rằng có một "cái Tôi"] đang tồn tại vì có danh tính, gia đình, hay thân thể [chắc thật].

💎 Bốn sự tu tập bên trong là:

1. Chớ hiểu rằng những tên gọi [được xã hội gán đặt và sử dụng] là những sự vật thực sự tồn tại, vì mọi nhãn hiệu và tên gọi của sự vật bên ngoài thì không hiện hữu trong Tâm con.

2. Hãy nhận thức rằng mọi thứ tạo lập nên thế giới cùng tất cả chúng sinh trong đó đều vô tự tánh (không có bản thể thực sự), dù có xuất hiện thì cũng chỉ như những giấc mộng và ảo huyễn.

3. Ngày ba thời, đêm ba thời, con hãy tìm cho ra sự bám chấp vào các đối tượng khác nhau của Tâm, dù thực chất chẳng có thứ gì thật sự tồn tại.

4. Giữ mình không lạc khỏi thực nghĩa - vốn không có bất kỳ tên gọi (khái niệm) và những cực đoan nào. Dẫu cho có tìm kiếm Tâm mình, thì nó cũng chẳng thể được tìm thấy như là bất cứ thứ gì.

Đó là những điều tối quan trọng để con tự tinh tấn rèn luyện theo con đường này. Nhờ thực hành theo con đường này, con sẽ trừ diệt được những tâm thức độc hại và dứt bỏ được Luân Hồi.

11. RANH GIỚI GIỮA VIỆC ĐƯỢC VÀ MẤT GIỚI NGUYỆN

Khoảnh khắc lãnh thọ Nội Giới Bồ Đề Tâm (Bồ Đề Tâm bên trong) là khi con nhận được những hướng dẫn khẩu truyền từ Đạo Sư của con.

Lúc mất nguyện là khi con chạy theo những bám chấp nhị nguyên thông thường mà không ý thức về việc bản thể không [thực sự] tồn tại. Ngay lúc bị mất [và nhận ra], hãy áp dụng phương pháp đối trị thật dứt khoát!

12. PHƯƠNG PHÁP PHỤC HỒI GIỚI NGUYỆN HƯ TỔN

Gìn giữ sự tu tập không sao lãng những nghĩa lý vừa giải thích trên, con sẽ tự động tháo cởi đượt nút thắt (sự trói buộc) của [tư tưởng] chấp thủ nhị nguyên.

~ Guru Padmasambhava 

(Trích dịch từ Quyển Giáo Huấn Chư Dakini, NXB Rangjung Yeshe, 1999)

[Mời bạn xem thêm nội dung và tải bản pdf tại đây]