Sợ hãi về Cái Chết, thưa các Quý ông, không có gì khác hơn là một người tự cho rằng mình thông thái, những điều không biết tự cho rằng mình biết. Không ai biết được Cái Chết có thể chẳng phải là ân phước lớn lao dành cho một người, nhưng con người sợ hãi Cái Chết như thể họ tin chắc đó là thảm họa khủng khiếp nhất. Và rõ ràng, đây là sự ngu dốt đáng trách nhất khi tin vào kẻ đang tự cho mình biết những gì hắn không biết.
~ Socrates
Tại sao tất cả chúng ta lại cảm thấy sợ hãi cái chết? Có nhiều nguyên nhân, nhưng chính yếu bởi vì cái chết là một lĩnh vực hoàn toàn không được nhận biết. Không có ai trong số những ngƣời quen trở về từ cái chết để nói cho chúng ta biết chết là gì. Và nếu như có người nào đã làm như vậy, liệu chúng ta có tin họ không
Cái chết là một điều bí ẩn, mặc dù chúng ta không có bất kỳ ý tưởng nào về những gì sẽ xảy ra sau khi chết, chúng ta vẫn tự tạo nên tất cả những giả thuyết xung quanh nó. Chúng ta cho rằng khi đã chết thì không thể trở về nhà; rằng sau khi chết, ta sẽ không bao giờ có thể ngồi lại trên chiếc ghế tràng kỷ yêu thích. Chúng ta nghĩ: nếu tôi chết, tôi sẽ không thể xem Thế Vận Hội kế tiếp hoặc khám phá ra ai sẽ là diễn viên chính cho bộ phim Trinh Sát mới. Nhưng tất cả chỉ là phỏng đoán của mỗi người. Điểm máu chốt, đơn giản là, ta không biết gì cả. Và chính sự không biết khiến chúng ta khiếp sợ.
Khi cái chết đến gần, nhiều người trong chúng ta nhận thấy mình suy nghĩ về cuộc đời đã qua và cảm thấy xấu hổ, tội lỗi về những gì đã làm hoặc chưa thực hiện. Không chỉ sợ mất đi tất cả mọi thứ đã trở nên quá gắn bó và bám luyến trong cuộc đời này, vào tất cả những mối quan hệ, chúng ta còn sợ bị đánh giá về những hành động đáng hổ thẹn của mình. Cả hai cách nhìn này khiến cho ý tưởng về cái chết còn trở nên khủng khiếp hơn.
Không có việc trở về từ cái chết và cũng không thể nào trốn khỏi nó. Có lẽ, đây là sự kiện duy nhất trong đời chúng ta không thể lựa chọn ngoại trừ việc phải đối mặt. Đơn giản là chúng ta không thể né tránh nó. Thậm chí cố gắng đẩy nhanh quá trình bằng việc tự tử cũng không có kết quả bởi vì, con người tuy có thể chết nhanh hơn [nhờ tự tử], nhưng nỗi sợ hãi thì không có "nút tắt". Chúng ta vẫn phải trải qua nỗi khiếp sợ không thể tưởng tượng được trong suốt tiến trình chết bởi vì không thể tự biến mình thành những vật vô tri giác, như sỏi đá, để bảo đảm rằng ta không cảm giác được gì.
~ Socrates
Tại sao tất cả chúng ta lại cảm thấy sợ hãi cái chết? Có nhiều nguyên nhân, nhưng chính yếu bởi vì cái chết là một lĩnh vực hoàn toàn không được nhận biết. Không có ai trong số những ngƣời quen trở về từ cái chết để nói cho chúng ta biết chết là gì. Và nếu như có người nào đã làm như vậy, liệu chúng ta có tin họ không
Cái chết là một điều bí ẩn, mặc dù chúng ta không có bất kỳ ý tưởng nào về những gì sẽ xảy ra sau khi chết, chúng ta vẫn tự tạo nên tất cả những giả thuyết xung quanh nó. Chúng ta cho rằng khi đã chết thì không thể trở về nhà; rằng sau khi chết, ta sẽ không bao giờ có thể ngồi lại trên chiếc ghế tràng kỷ yêu thích. Chúng ta nghĩ: nếu tôi chết, tôi sẽ không thể xem Thế Vận Hội kế tiếp hoặc khám phá ra ai sẽ là diễn viên chính cho bộ phim Trinh Sát mới. Nhưng tất cả chỉ là phỏng đoán của mỗi người. Điểm máu chốt, đơn giản là, ta không biết gì cả. Và chính sự không biết khiến chúng ta khiếp sợ.
Khi cái chết đến gần, nhiều người trong chúng ta nhận thấy mình suy nghĩ về cuộc đời đã qua và cảm thấy xấu hổ, tội lỗi về những gì đã làm hoặc chưa thực hiện. Không chỉ sợ mất đi tất cả mọi thứ đã trở nên quá gắn bó và bám luyến trong cuộc đời này, vào tất cả những mối quan hệ, chúng ta còn sợ bị đánh giá về những hành động đáng hổ thẹn của mình. Cả hai cách nhìn này khiến cho ý tưởng về cái chết còn trở nên khủng khiếp hơn.
Không có việc trở về từ cái chết và cũng không thể nào trốn khỏi nó. Có lẽ, đây là sự kiện duy nhất trong đời chúng ta không thể lựa chọn ngoại trừ việc phải đối mặt. Đơn giản là chúng ta không thể né tránh nó. Thậm chí cố gắng đẩy nhanh quá trình bằng việc tự tử cũng không có kết quả bởi vì, con người tuy có thể chết nhanh hơn [nhờ tự tử], nhưng nỗi sợ hãi thì không có "nút tắt". Chúng ta vẫn phải trải qua nỗi khiếp sợ không thể tưởng tượng được trong suốt tiến trình chết bởi vì không thể tự biến mình thành những vật vô tri giác, như sỏi đá, để bảo đảm rằng ta không cảm giác được gì.
~ Dzongsar Jamyang Khyetse Rinpoche
(Trích từ quyển "Sống là Dần Chết"
Mời bạn đọc thêm và tải sách bản pdf tại đây
(Trích từ quyển "Sống là Dần Chết"
Mời bạn đọc thêm và tải sách bản pdf tại đây
Sách đã được xuất bản tại Việt Nam với tựa đề "Hành Trình Sinh Tử", Nxb Thái Hà, 2020)
